Sex en liefde

Op 18 maart 2024 las ik een artikel op De Correspondent met de titel Waar kunnen jongeren terecht met vragen over liefde en sex? Is dat probleem nog steeds niet opgelost? Dat dacht ik spontaan. En sindsdien heb ik het erover met mij zelf. Dit is een poging om mijn gedachten coherent op een rijtje te krijgen. Vroeger was er amper informatie, laat staan uitwisseling over. Nu is er een eindeloze zee aan informatie, maar nog steeds geen enkele vastigheid. Hoe komt dat?

Sex en liefde zijn essentiële aspecten van ons bestaan. We danken ons leven er aan en ons voortbestaan hangt er van af. Er wordt eindeloos over geschreven, ook nu door mij, maar het lijkt maar niet duidelijker te worden. Hoe komt dat?

Voor zo ver als ik kan zien, zijn daar een aantal redenen voor. De belangrijkste is mogelijk dat sex en liefde pre-verbaal zijn. Dat wil zeggen: Ze uiten zich woordloos in ons lichaam. En zijn dan helemaal niet eenduidig of strak gedefinieerd. En in ieder lijf weer anders. Dus zodra we zo´n gevoelservaring willen communiceren blijft het zoeken naar passende vertaling van jouw unieke individuele gevoel. Welke vertaling zorgt ervoor dat je zeker kunt zijn dat die correct overkomt? Dat is een onoplosbare puzzel die veel creativiteit vergt. Dat is te zien aan de eindeloze stroom van poëzie, liefdesliedjes en nog veel meer. Maar het is ook de reden dat het grote gebrek aan eenduidige eerlijke informatie over sex en liefde geen kwestie is die technisch of politiek of anders kan worden opgelost. Kortom het is super individueel en super existentieel en daarom al doodeng om er onvoorwaardelijk open over te zijn.

Sex en liefde zijn om nog meer redenen lastig om te bespreken. Want ze spelen zich af in een uiterst onveilig domein. En dat domein is allesbehalve een ´level playing field´.
Individuen met een gunstig genenpakket hebben een enorme voorsprong op hun leeftijdgenoten. Deze onweerstaanbaar aantrekkelijke personen krijgen hun hele leven oneerlijke gratis voordelen. Niet enkel in het aanbod van partners, maar bij letterlijk alle sociale gelegenheden. De rest moet maar zien hoe ze hun plek, status, positie en reputatie veroveren. En kunnen in deze jungle worden geconfronteerd met machtsspelletjes, onzekerheid, afgunst en al het lelijks dat mensen elkaar durven aandoen. Daar staat elke individu dus per definitie helemaal alleen voor. Ongeacht de enorme overvloed aan informatie hier over…

En dan de geslachtelijke ontwikkeling zich tegelijkertijd voordoet met een enorme verbouwing van het lichaam en het zenuwstelsel, Dat maakt de zaak nog complexer. Pubers zijn per definitie niet stabiel, dus als dat ontwikkelingsproces in volle gang is, is dat ongeveer het slechtste moment om van buitenaf met aanwijzingen te komen. Één van de kenmerken van dat proces is de resocialisatie. De puber zet zich af tegen de ouders en zoekt naar leeftijdsgenoten buiten de familiekring. Dus als een tiener op dat moment nog niet heeft geleerd het eigen gevoel te begrijpen, om met anderen om te gaan (de relationele vaardigheden uit het DC artikel!), dan begint deze met te weinig voorbereiding aan de onzekere reis naar volwassenheid. En staat de puber al op achterstand vóórdat hij of zij het speelveld der sexen betreedt.

Samenvattend is betrouwbare informatie over sex en liefde voor jongeren eigenlijk een onmogelijkheid. Elke informatie is gekleurd en bedoeld om de ontvanger eerder te manipuleren dan te helpen. Dat geldt zelfs voor de meest goed bedoelende bronnen. Want ook die opereren vanuit een specifiek wereldbeeld met een eigen morele invulling. Al dan niet gevoed door vooroordelen, mis-concepties en trauma. Welkom in de harde realiteit.

En bij wat we er over zeggen, zou het ook helpen als we wat duidelijker waren met wat we bedoelen met het woord liefde en het woord sex. Want dat zijn te vaak wazige aannames of te ruime containerbegrippen. Kunnen we deze termen eenduidiger definiëren en onderscheiden? IK doe een poging:
Sex (hebben) betekent eigenlijk simpel: geslachtsgemeenschap. Daar hebben we al veel synoniemen voor, zoals paren, copuleren, neuken enzovoort. En die mijden we vanwege hun expliciteit. Als ik het woord neuken gebruik, zie ik het meteen voor me en voel ik allerlei gevoelens en emoties die ik meestal lastig vindt in een sociale context. En die heb ik nooit geleerd om te delen. En als ik het al doe breng ik mijn gezelschap eerder in verlegenheid dan dat ik het gesprek verder help. En dat leidt waarschijnlijk tot die genoemde wazigheid. Vanwege sociaal ongemak mijden we woorden met te veel emotionele lading. Maar dat helpt de jeugd van tegenwoordig natuurlijk helemaal niet. De preutsheid lijkt in deze tijd van informatieovervloed extremer geworden. Terug naar het woord.
Sex wordt ruimer gebruikt. Voor alles dat de geslachtsdrift opwekt. Eigenlijk voor alles wat maar wordt geassocieerd met sexuele opwinding.
Zonder een oplossing te weten, vind ik wel dat deze vaagheid problematisch is.

Liefde, wat is dan liefde? Die term heb ik voor mijzelf wat scherper. Liefde is synoniem met eenheid. De staat van eenheid die je kunt beleven met een ander of zelfs met een idee of een ding of…
Als je van iets of iemand houdt, verbind je jezelf ermee. Ik nodig je uit om deze definitie te testen.
En aangezien het universum per definitie één geheel is, neem ik ook aan dat die eenheid de achtergrondfrequentie bij alles. Als definitie helpt het om onderscheid te maken tussen liefde en meer transactionele versies van relaties. En in een relatie werkt het voor mij ook verhelderend.

Als ik dit zo overzie lijkt een goede voorbereiding op deze woelige fase onnoemelijk veel behulpzamer dan in te zetten op betrouwbare informatie tijdens de chaotische storm. De tiener heeft geen gebruiksaanwijzing nodig, maar zelfvertrouwen en eigenliefde. De puber moet als kind al getraind zijn in relateren en respectvolle en betrouwbare omgang met leeftijdsgenoten. Juist omdat ze het onderling moeten uitzoeken zonder bemoeienis van betweterige volwassenen. Als de ´peer group´ een veilige omgeving is, kan dit de mooiste tijd van hun leven zijn. En niet de eenzame jungle waarin we hun tegen wil en dank te vaak loslaten. Dan zijn we als ouders en opvoeders eigenlijk al te laat.