Thomas Goorden heeft lef.

Al jaren weet mijn Antwerpse vriend Thomas Goorden perfect te verwoorden waar het vandaag om dient te gaan en hij heeft het lef om daarbij de koe daadwerkelijk bij te horens te vatten.
Vandaag 7 februari vat hij op facebook de huidige stand van zaken in onze verkruimelende samenleving als volgt samen:

Nu iedereen toch een beetje wakker begint te worden over het klimaat, een nachtmerrie die al twintig jaar door m’n hoofd raast, is het misschien tijd om eens te praten over hoe het (ongeveer) zou kunnen gaan mochten we daadwerkelijk een globale catastrophe willen vermijden.

Maar eerst is het belangrijk te weten dat dit geen of/of verhaal is. Eigenlijk moet je bijna alles wat hieronder staat doen en wellicht quasi tegelijk aan beginnen of een maatregel met equivalente “sterkte”. Verder ook vermelden dat dit natuurlijk niet alle mogelijkheden zijn, dit zijn diegene die ik persoonlijk ken en geloofwaardig vind. En ja, van sommige zaken ga je écht schrikken, zeker het tempo waarop het allemaal moet gebeuren.

Eerst en vooral een compleet moratorium op nieuwe bronnen van CO2. Dat maakt dat de petrochemische industrie nooit meer kan uitbreiden, enkel vervangen en krimpen. Dat maakt een aantal aangekondigde projecten, zoals de nieuwe Ineos schaliegas-naar-plastic-fabriek 100% onmogelijk.

Er zou onmiddellijk gestart moeten worden aan een zo groot mogelijke “Carbon Capture” installatie om de bestaande CO2 uitstoot (dus geen nieuwe!) op te vangen en onder de grond te duwen. Daarmee dekken we – misschien – nog de 10% meest onmisbare delen van de huidige 20e eeuwse industrie over 20 jaar. Pakweg 1-2 Mton CO2 zou dan per jaar opgeslagen kunnen worden.

Een zeer snel einde aan fossiele voertuigen. Vanaf 2024 geen diesels en “gewone benzine” meer op de markt, vanaf 2028 zelfs geen hybride voertuigen meer.

Omdat dit wellicht niet mogelijk is met ons huidige vervoerssysteem, moeten we aan een werkelijk megalomaan tempo alternatieven opbouwen. Deelwagens kunnen heel veel opvangen (personenwagens worden 95% van de tijd niet gebruikt, wat het 1 van de minst efficiënte transportmethodes maakt). Gratis parkeerkaarten moeten op pakweg 5 jaar uitgefaseerd zijn.

Vliegverkeer wordt eerst normaal belast en geleidelijk komt daar een CO2 tax bij. Daar tegenover verwacht ik heel erg veel hogesnelheidslijnen voor de trein binnen Europa. Op 4u naar Madrid of Barcelona, zoiets. Transatlantische reizen moeten compleet anders. Maar voor mijn part wordt het normaal dat je een soort “reissabbatical” kan maken om de zoveel jaar, waarbij je met bijvoorbeeld heel grote zeilboten wat verdere bestemmingen bezoekt. Tot over een paar maanden! It’s been done before.

40% van ons wegennet wordt geschrapt. (Nederland doet het met zo “weinig”.) Dat geeft ons de ruimte die nodig is om op een onwaarschijnlijk tempo drie dingen te doen met de vrijgekomen ruimte:
– Fietspaden te bouwen. Ook voor “licht elektrisch, snel vervoer” kunnen we bijkomend plaats maken. (Denk aan fietspaden waar je 30km/u mag rijden met een elektrische bakfiets.)
– Openbaar vervoer, met name “light rail”. (Voor zover we dat niet onder de grond krijgen.)
– Bomen. Ja, bomen!

Massa’s bomen. Denk aan een 3-voudiging van wat er nu nog in ons landje recht staat. Met name in steden zouden we massaal parkeerplaatsen moeten openbreken om er bomen te zetten. Dit heeft niet alleen te maken met de bijzondere capaciteit van bomen om CO2 op te slorpen (tot 22kg per jaar, 1 ton in totaal). Het is ook hoogstnoodzakelijk om onze steden leefbaar te houden tijdens de verschroeiende zomers en (mogelijk) bijzondere koudefronten – zoals in de VS momenteel – die er nog aan zullen komen.

Hout zal ook nooit meer verbrand mogen worden. Da’s een raar idee, maar toch is het zo. Wanneer een boom toch gekapt wordt (bijvoorbeeld als ze niet genoeg CO2 meer opnemen), dan kan het eventueel nog als bouwmateriaal, maar anders moet het hout begraven worden. Ja, dat hoorde je goed. Net zoals bij carbon capture is dit de enige richting waar we met al die CO2 naartoe kunnen: terug naar waar het ooit allemaal zat.

Qua energie kijk je naar een maximalisatie van windenergie en zonne-energie. Eigenlijk zou je geen dak meer mogen bouwen zonder dat er zonnepanelen in verwerkt zitten. Daarnaast vind ik het tijdelijk openhouden van de meest recente kerncentrales die we toch al hebben persoonlijk geen taboe. Het had vermeden kunnen worden, maar onze politici waren daarvoor gewoon te dom. Gascentrales zijn een beetje zielig, omdat we daarmee alweer een CO2-bron maken die we moeten compenseren.

De vleesindustrie moet quasi integraal verdwijnen op 10-15 jaar tijd. Dat vergt een radicale ombouw naar andere bronnen van proteïnen. A rato van 5-10% reductie per jaar zal dus een soort permanente crisis nodig zijn in de vleesindustrie. Moet iedereen plots veganistisch worden? Nee, maar vis of vlees eten wordt binnen pakweg 15 jaar even ongewoon als slagroomtaarten. Dat eet je – hopelijk – ook niet elke dag.

Ja, dit klinkt allemaal nogal futuristisch. En voor sommige aspecten zie je wellicht ook hoeveel weerstand er zou zijn. Maar we zouden er dus ongeveer morgen aan moeten beginnen. Dat dit mij existentiële angsten geeft is wellicht niet verwonderlijk. Als ik hoor hoe veel mensen nog praten, dan is er weinig reden tot hoop.

Daarom is mijn voorspelling van wat er zal gebeuren veel, veel donkerder. Naarmate de klok verder tikt zal het klimaatprotest omslaan in iets dat veel meer op een opstand lijkt. In de chaos die daarop volgt, zal er eenvoudigweg niet genoeg organisatie meer mogelijk zijn voor dit soort visie. Onze korte-termijn-denkende-apen-hersentjes kunnen schijnbaar niet veel anders.

Zelf heb ik al 10 jaar geen auto meer, ben bewust in de stad komen wonen, eet al even lang steeds minder vlees en vis en de voorbije 2 jaar begon ik ook actief vliegreizen te vermijden. Ondertussen heb ik ook een succesvol bedrijf kunnen opbouwen en dankzij co-housing is ook wonen best fijn gebleven zonder al te veel ruimte op te slokken. Ook niet aan kinderen begonnen, maar ik begrijp dat dat voor veel mensen écht een brug te ver zou zijn. Maar dus, het kan. Echt. Je moet wel de knop in je hoofd omdraaien.

(Als je nog steeds weerstand voelt, bedenk dan eens even hoe het alternatief er uitziet… Het zal écht niet meer zo relatief zorgeloos zijn zoals nu.)