De markt werkt niet.

Als ik deze stormachtige zaterdag 19 februari 2022 krant lees, springen mij een aantal schijnbaar ongerelateerde maatschappelijke problemen in het oog. Deelvervoer, zorgaanbieders en de bouw.
Al die sectoren worstelen met ondernemers die zich de markt in vechten over de rug van de eindgebruikers, of zoals zij dat graag noemen; de consument. Moeiteloos kan ik daar energieleveranciers en pakjes- en maaltijdbezorgers aan toevoegen. Ook sectoren waar de klant uiteindelijk onderdeel is van de handel en vroeger of later met de rekening zit.

Wat is daar aan de hand? Het blijkt dat het speelveld wordt bepaald door de regelgevers, voornamelijk de nationale en lokale overheid. Zij bepalen met vergunningen, verboden en voorschriften wat wel en niet is toegestaan. En binnen dat veranderlijke kader wordt de ondernemer geacht middels faire mededinging een goed bedrijf op te bouwen, liefst één die veel werkgelegenheid oplevert. Personeel met vaste banen om de hypotheek mee af te betalen. De overheid heeft een semi-onafhankelijke Autoriteit voor opgericht die zorgt dat bedrijven niet samenwerken maar elkaar beconcurreren.

Dat suggereert dat de overheid een bepaald beeld lijkt te hebben van hoe de maatschappij cq de economie dient te functioneren. Dat beeld is – althans voor mij- redelijk vaag en ambigue en zeker niet éénduidig expliciet uitgedragen als zijnde het manifest van onze Nederlandse Staat. De markt is dus zeker niet echt een vrije markt. Maar concurrentie is wel verplicht. Samenwerking heet kartelvorming en is verboden. Prijsafspraken ook. Maar daar waar de overheid zich heeft teruggetrokken ter wille van de alomgeprezen marktwerking zien wij dat onze maatschappelijke verworvenheden is snel tempo worden gekannibaliseerd. Een eigen huis met warmte. licht en water uit de kraan is voor de komende generatie echt niet zeker meer.

Ik heb de indruk dat een aantal andere eigenschappen als vanzelfsprekend worden aangenomen. Banen, ofwel het vaste ondergeschikte werknemerschap van personeel is er zo een. Die valt momenteel op omdat steeds meer mensen zich daar aan onttrekken. Geld is een andere…

Het verbaast me dat zorg winstgevend zou moeten kunnen zijn. Dat is toch zelfbedrog?

En innovation science!?