Weerstand tegen voortschrijdend inzicht

Mijn stukken gaan steeds minder over mijn werk en steeds meer wat ik al doende leer over het leven. En de recentste ontdekkingen gaan vooral over die dingen die zo vanzelf gaan dat we ze niet waarnemen. Zoals de lucht om ons heen. Schijnbaar vanzelfsprekend en geen seconde aandacht waard. Terwijl het onze allereerste en meest fundamentele levensbehoefte is! Ik ontdek de laatste tijd allerlei subtiele patronen die wij even gedachteloos uitvoeren als wij doorgaans ademen.

Afgelopen maand ben ik voorzitter geworden van de kleine buurtvereniging hier. En in die nieuwe functie word ik meteen betrokken bij het actiecomité dat strijdt tegen een gemeentelijk plan dat hen niet zint. Zodoende wordt ik geconfronteerd met een heel scala aan menselijk gedrag. Wat me meteen opviel was de onmiddellijke onmiddellijke kadering van de situatie als een conflict. Ze zijn tegen het plan en de gemeente is de tegenstander. Dit is zo vanzelfsprekend dat het niemand opvalt. Er is geen bewuste afweging van enig alternatief. Het lijkt een vaststaand gegeven.

Dit soort onbewuste patronen lijken mij onderbelicht. In mijn huidige interacties heb ik alle gelegenheid dit te observeren en te bestuderen. Daarnaast is het mijn intentie om ondertussen een goed medemens te zijn. Om meteen alles te toe te passen en te oefenen van de inzichten die ik opdoe. Het wordt maar niet saai zo.

Wat mij verbaasde van zelfs de intelligentste gesprekspartners, is het gebruik van oneigenlijke gelegenheidsargumenten. Enkel als verdediging van het eigen gelijk, niet als waarheidsvinding. Een subtielere variant is het negeren van wat de tegenstander aanbrengt. Gehoord worden is essentieel in elke uitwisseling. Niet luisteren of niet reageren is een veel gebruikte instinctieve tactiek om het eigen standpunt te kunnen blijven.

Het is interessant dat dit allemaal vrij vanzelf en onbewust gebeurt. Het zijn allemaal verdedigingstactieken die onbewust worden aangeroepen omdat de uitwisseling een strijd is. En verliezen wil niemand. Wat volgens mij – als het even kan – beter is, is te zorgen dat je geen tegenstander wordt, maar medestander. Dat kan door de verschillen te erkennen en te respecteren, maar daarna de aandacht energie en creativiteit te richten op wat wél samen kan.
Want dat is het groeipunt voor vertrouwen en verdere samenwerking. Veel fijner en op de lange termijn veel rendabeler.