Life is a balancing act

Het leven is een evenwichtsoefening

Ik ben nu 70 en ik wil nu zo langzamerhand wel weten hoe het zit. Ik heb geleerd dat alles wat leeft er alles aan doet om te blijven leven. Dat schijnt de meest wezenlijke eigenschap te zijn van leven: Willen blijven leven. Van overleven tot groeien en bloeien. En dat in een onwaarschijnlijke variatie van soorten die elkaar naar het leven staan. Ikzelf benader de statistische einddatum van mijn soort.
En ik wil het nu weten, waar gaat dit eigenlijk over!?

Elk organisme, ik ook, is voortduren bezig een evenwicht te bewaren rond een bepaald optimum. Dat heet metastase. En dat houdt nooit op. Zodra je stopt met het handhaven van dat evenwicht ben je ten dode opgeschreven. Je moet op tijd voldoende eten, slapen, bewegen enzovoorts. Het evenwicht is dynamisch, niet stabiel. En ik begin te vermoeden dat dit instabiele evenwicht een essentiële eigenschap is. Een eigenschap die niet alleen geldt voor organismen zoals jij en ik, maar ook voor bijvoorbeeld relaties tussen de beide sexen. Dat is ook inherent onevenwichtig. En misschien is het zelfs een universele wet. Onze planeet die in het zog van de brandende zon door de ruimte spiraalt. Stoppen is daar ook de dood in de pot.

Ik neem voorlopig aan dat het ongeveer zo zit. Het valt in ieder geval netjes samen met de eeuwenoude inzichten dat alles bestaat uit polariteiten en eeuwige verandering. Daardoor bekijk ik tegenwoordig alle onbegrepen problemen vanuit dit perspectief. En er zijn veel grote dreigende problemen momenteel. Complete samenlevingen vallen uiteen en zelfs de natuur raakt gevaarlijk uit evenwicht. Hoe komt dat?

Een klassieke probleembenadering is van alles in te delen in ´goed´ en ´slecht´. Maar die creëert slechts de polarisatie die onderdeel is van het probleem. Ik wil de achterliggende principes doorzien en begrijpen. En ik vermoed dat de natuurlijke instabiliteit van het leven één van die oorzakelijke principes zou kunnen zijn.

Ik ben een individu, maar ik ben ook een sociaal wezen. Deze dubbelrol, autonoom individu en medemens is in mijn beleving onderworpen aan dezelfde fundamentele instabiliteit die het leven kenmerkt. Enerzijds wil ik enkel en alleen voor mezelf leven en zorgen, maar anderzijds heb ik ook andere mensen nodig. Voor praktische zaken, voor kennis, voor mijn gevoel. En om erbij te horen dien ik af te stemmen en me zo nodig aan te passen. Ook als mijn ego daar geen zin in heeft.

Dus hier manifesteert die onevenwichtigheid zich in mij. Ik wil dat iedereen mij leuk vindt, maar ik wil er het liefst niks voor doen. Dat lukt enkel baby´s en ander jong grut, zoals jonge katjes enzo. En mooie jonge vrouwen voordat ze verantwoordelijk zijn voor diezelfde baby´s. Mijn eigen ervaring is dat die spanning om steeds maar weer een evenwicht te zoeken tussen tegengestelde belangen zich overal voordoet. Het leven is één grote evenwichtsoefening.

Ik betrap mijzelf er op dat ik op veel plekken in mijn leven gezocht heb naar definitieve oplossingen voor dit ´probleem´. Dat ik stabiele situaties probeerde te forceren. Door vast te stellen dat iets of iemand zus of zo is. Ik ben dit, jij bent dat. Zo zit het. Dit staat vast. Dat is steeds fataal gebleken. En het werkt averechts.

Het kan aan mij liggen, maar ik meen dit patroon nu overal te herkennen. Die eeuwige beweging van tegengestelde belangen. En dit patroon onttrekt zich aan elk oordeel dat we er over kunnen hebben. Ik vind er van alles van dat ik geen zin heb om op tijd naar bed te gaan of om op tijd op te staan, maar dat verandert het niet. Tot ik het zat ben om al die tijd en energie te verliezen, dan slaat de slinger weer de andere kant op. Dan doe ik met frisse tegenzin toch mijn ochtendoefeningen en slik ik braaf de supplementen die ik meestal vergeet.

De spanning tussen mijn egoïstische belangen en mijn sociale kudde-instinct is lastig. Maar nog ernstiger is de spanning tussen de eigen groep en ´anderen´. Binnen de eigen groep, de eigen familie, de eigen soort kunnen we genereus, loyaal en helpend zijn. Dat noemen we liefdevol en warm menselijk. Maar we kunnen in dezelfde mate meedogenloos en wreed zijn tegen medemensen die buiten deze categorieën vallen. De huidige oorlogen in Soedan, Oekraïne en Israël zijn daar extreme voorbeelden van. Zodra een mens of een groep mensen zich superieur noemt, ontstaat er ellende. Dan meent men eigenmachtig over anderen te kunnen reageren. Of men zich nu het Herrenvolk noemt, of het uitverkoren volk of wat dan ook, dan is de rest van de mensheid in gevaar.

Maar ook in veel subtielere sociale situaties neem ik die automatische polarisatie waar. Je hoeft maar een uitgesproken mening of stelling te poneren en gegarandeerd dat je tegenstanders hebt. Tegenwoordig zelfs meteen vijanden, omdat hun impulsen niet worden gemodereerd als ze vanachter hun scherm reageren. Veel mensen zijn zich amper bewust van wat ze zo aan polarisatie oproepen.

Andere polariteiten zijn spelen om het spel of om te winnen. Of vergelijkbaar ondernemen, om iets in de wereld te zetten of juist om er zo veel mogelijk uit te halen. Het patroon lijkt me universeel, schaalvrij en fractaal. Hoe hou ik evenwicht in die dans? Kunnen we dit meester worden?
Elegant door en met het leven dansen? Rond het evenwichtspunt? Zonder uit de bocht te vliegen?
Ik slinger nu zelf tussen optimisme en fatalisme…

Even opnieuw

Er dwalen alweer zoveel gedachten door mijn hoofd dat ik even wil proberen het te noteren. Vannacht werd ik wakker en zag ik met grote helderheid dat ik gewoon alles wat er in mijn brein gebeurt naar buiten moet brengen. Want in de stilte van de nacht zie ik kraakhelder hoe alles samenhangt. Mijn zoektocht naar hoe wij als samenleving verder moeten nu de huidige maatschappelijke ordening in elkaar begint te storten. Alles poolen is de weg. ‘Samen komen we verder’ is geen leeg matra. Het is werkelijk de enige weg. Maar dan mét het schijnbare tegendeel: In volkomen autonomie. Dus iedereen vrij, maar met één gedeeld belang: Samen gelukkig worden.

Hoe doe je dat? Welnu, ik heb redelijk per ongeluk die formule gevonden en ik pas het met succes toe in mijn huidige relatie. Ons informele maar enig echte huwelijkscontract is onze wederzijdse belofte elkaar onvoorwaardelijk te steunen in de eigen individuele groei en ontwikkeling. Met de belofte daarbij de heldere spiegel te zijn. Dat betekent meedogenloze liefde zonder zaken te ontzien.
Geen gemakkelijke opgave, maar wel een uiterst gezonde.

Ik begin nu geleidelijk in te zien dat die strategie mogelijk universeel toegepast kan worden. En dat het daarmee samenvalt met allerlei methoden en inzichten die ik al jaren ken, maar nog niet zo helder van binnenuit heb herkend: Het universum is één samenhangend geheel van afzonderlijke entiteiten. Jij en ik zijn voorbeelden daarvan. En, net zoals alles, onderworpen aan de bijbehorende natuurwetten. Dus onlosmakelijk met alles verbonden.

Wat het voor mijn dagelijkse praktijk betekent is dat ik iedereen steun in zijn of haar bestaan. Zonder te dwingen, maar zonder ook te verbloemen wat dat met mij doet of voor mij betekent. Oh man, dit is maar één splinter, maar het is tenminste opgeschreven… Het voert te ver om het helemaal uit te leggen, maar het mooie is wel dat het zowel gevoelsmatig als puur rationeel causaal redenerend helemaal klopt.

Kill the messenger

Deze zaterdag 20 januari 2024 las ik het interview met Joris Luyendijk over zijn ervaringen sinds de publicatie van de Zeven vinkjes. De ontvangst was veel slechter dan (te) voorzien. Hij verhaalt hoe dat voor hem was en geeft zijn overwegingen waarom. Ik denk dat het anders is. Dat het komt door iets wat hij tot nu toe over het hoofd ziet. Misschien door zijn eigen zeven vinkjes. Want dit had hij nog nooit meegemaakt.

Het boek is door velen in zijn kringen afgewezen zonder het echt te lezen. Het eerste TV interview was een perfecte demonstratie van dat patroon. Joris brengt ´unwelcome information´. En als die over onszelf gaat is onze instinctieve defensieve standaardreactie: Ontkenning. Dit is niet waar, die man vertelt onzin en leugens en ik weet meteen zonder nadenken al wat er allemaal fout aan moet zijn.

Om begrijpelijke redenen willen we niet dat het waar is en gaan we het niet eens overwegen.
Want de consequenties zijn te oncomfortabel, ongewenst, ontregelend en erger.
In het geval van dit boek zou een zevenvinker de wortels van zijn comfortabele leven moeten herkennen. En oei dat zet de bijl aan de wortels van onze samenleving. Nee dan liever Joris opofferen…

What I came to hate about commercialization

This is a rant, that has become a post.
I have noticed that during my lifetime that I have become somewhat allergic to any form of commercialization.
To the point that it starts hampering my daily decisions. So it is time to look into my head, find all the pieces that contribute to this behavioural pattern, and discern their value.

Last week together with my wife Tammy, I had a beautiful online Zoom conversation with Dave Gray, a fellow visual thinker. Dave is highly creative and successful in transforming his explorations in visual thinking into feasible business models. We agree on 99.9% of our views according to Dave. 🙂 

He currently uses the meme ‘Create a Customer’ for his new project, the School of the Possible.
I noticed that I don’t feel comfortable with the commercial approach anymore, if I ever did. My sharing of this led to our conversation. As a  ‘customer’ I am wary of sales funnels, revenue growth, special offers and other tricks that lock me into any extraction scheme. 

I worked in advertising for roughly a decade and attended many lessons on business when I worked as a Graphic Facilitator for IMD, an international business school. So I have good knowledge about business models and how they are used to manipulate people. Most of it does not sit well with me. Too often these practices are a slippery slope based on false promises that ultimately lead to abuse. As we all know, this is an extractive paradigm that is designed to meet the expectations of eternal profit growth. This belief and patterns of behaviour, by their nature, ultimately and unavoidably leads to oligarchy, as explained in Wikipedia. In short: the winners will take all.

So after the meet up with Dave, I was left wondering about my hang-ups. So here I am noting all the little irritations, hoping to find the pattern, the reasons, and the root of it.

So after the meet up with Dave, I was left wondering about my hang ups. So now here I am noting all little irritations, hoping to find the pattern, the reasons and the root of it.

The dream I had the night after our conversation was insightful. It featured an old friend from my youth, who was a super competitive guy. To the point that it wasn’t fun to play with him anymore. All the joy of hanging out together and enjoying the game play was sacrificed to one thing and one thing only: Kill the competitor.

I was thinking about that this morning. I remembered the shock that a Dutch top manager experienced when he was promoted to the head office of the USA firm he worked for. On the first day at the new job he stepped into the office of his colleague, in order to introduce himself. Instead of the friendly welcome he expected, the other guy said: “I hope you suffer and die.” 

This behaviour kills the joy and downgrades good work into a brutal survival game. For some people winning is everything – but everyone hates to lose. If winning becomes the main measure, corners can be cut, rules bent, checks and balances ignored, risks taken, and quality sacrificed. Because all of these things are less important than winning. So in conclusion regarding this aspect, I realize that I prefer a good game over victory at any cost. For me, it is the distinction between life as a struggle for survival and an enjoyable life worth living. 

Mind you, I am not against competition in an absolute sense, but it should not be the main tactic. In games and in life winning is just one aspect. I want the best overall integral quality to be seen and appreciated, not the most aggressive terminator. That is one aspect that weighs in, in my reluctance to enter the supplier-customer frame.

Another related aspect (they all hang together I assume) is the ambiguity that is introduced when you make each other pay. How can I know if it is about the quality of the product/service? Is it just about the money? If money would be the neutral absolute measure of value and worth it claims to be, then there would be no problem. I wish it was, but it is not. Money as a measure of value, or worth, is deeply flawed. 

Aside from that, this simple thought experiment will demonstrate that any exchange of value is deeply contextual by nature. How much would you be prepared to pay for a warm coat when you find yourself in a freezing snow storm? How much on a hot summer day? The context decides the value, not the amount of money. When people want money in return for their offer, they place the transaction in the supplier-consumer frame. And within that frame trust is the real currency. Without that we are open to a vast array of manipulative tactics. I do not need to delve into my past in advertising to find examples.: Of late, with the sudden rise of grocery prices, we have been introduced to a new phenomenon: shrinkflation. Instead of higher prices there is sneakily less in the package than before. So now we entered the realm of psychological warfare. Kahneman e.a. have observed that our loss aversion is many times stronger and more decisive than any option for profit. Avoiding loss is a strong and instinctive motivation. The neurological basis is now established: the fear of loss evokes stress, and awakens less ethical strategies. Just as in love and war, anything is allowed. Under pressure people (me too) tend to regress to our lowest instinctive survival strategies. These strategies are not friendly: win at all costs, or lose; eat or be eaten, kill or be killed. We have spiralled down a depressing rabbit hole, down to the final reckoning. At rock bottom, the very foundation of any encounter between two strangers, comes down to an implicit version of the question: ‘Friend or foe’? Can I trust you to be honest and true?

Ho ho now…

This does not mean that your next supermarket run you need to bring your assault gun. (Although in some countries, unfortunately, you do.) In most ‘civilized’ countries, this war is diminished to a hardly recognisable daily pattern, in which the dominant party suggests to be your best friend, while consistently milking their profit. But the underlying pattern is the same. It points to a world view where the other is not to be trusted and might take advantage of you, if the profit is worth sacrificing the relationship.

In a strictly commercial world, in the end, it is each to his own. This limited worldview is a poor one, both in a literal and figurative sense. 

This is why I so dislike being reduced to being either a consumer or a supplier. It does not do justice to the wealth of reality. Please do not conclude that I am against commerce as such. Just like the wheel or plastic it is a great invention, but it should be used consciously in the proper context and with full awareness of both the advantages and disadvantages.

In a next piece I will place this behaviour in a wider context. I invite you to check out this amazing graph below. Trading is just one of a wide array of behaviours. Commerce is a specific strategy for specific existential challenges. System drives behaviour and context drives choice. So next time let’s think about our society as a system, starting from this visualised principle.

Valsspelen

Als je vals speelt overtreed je per definitie bepaalde spelregels. Blijkbaar (of waarschijnlijk?) niet die van je zelf. De natuurwetten zijn niet te overtreden. Dus blijven er twee mogelijkheden over: De spelregels zoals ze impliciet en/of expliciet onderdeel zijn van de cultuur van jouw groep of familie. Of de persoonlijke spelregels van de persoon die je op dat moment bedriegt.

Hoe lentegroen wil je het hebben?

Deze Paaszondag was er een gezellig paastreffen in het Wasvenbos. De zon scheen gul door de frisse ochtend en de vogeltjes zongen alsof hun leven er van af hing.

Het was paaseieren zoeken voor de ruim 20 kinderen in de buurt. Perfect georganiseerd door een paar enthousiaste buurbewoners. De kinderen dolenthousiast aan het zoeken, terwijl de volwassen samenheulden met een kopje koffie. Ik vind dit soort gebeurtenissen fantastisch omdat ze op een vanzelfsprekende manier allerlei buren bij elkaar brengen die elkaar anders amper tegenkomen.

Ondertussen zijn andere buren bezig om het Ambonplein wat aantrekkelijker en mens- en kindvriendelijker te maken. Binnenkort hoort de buurt meer over hun plannen. En we hebben sinds kort ook een welkomstcomité, die zorgt dat nieuwe bewoners niet in een vacuum belanden. Zo wordt deze fijne buurt geleidelijk steeds aangenamer. Want het belangrijkste wat een mens -in sociale zin- nodig heeft is een medemens.

Een paar weken geleden sprak ik Kees van Grevenbroek, één van de intitiatiefnemers van de redding van ons mooie Beukenlaantje. (filmpje!) Dat was 20 jaar geleden bijna opgeofferd aan de bouw van onze Beauregard buurt, maar dankzij het doorzettingsvermogen van die actievoerders is ons buurtje aan twee zijden omringt door prachtige bomen. Want die actie was ook het begin van het Wasventerrein zoals wij dat nu kennen. Die ploeg heeft uiteindelijk de Wasvenboerderij gekocht, wat nu een het levende centrum is van wat nu het Groendomein Wasven heet. Een waardevolle plek naast onze buurt dal die decennia door vrijwilligers wordt verzorgd.

Op dit moment is er weer een actiecomité actief in de buurt. Nu om onnodige kaalslag en schade te voorkomen in hetzelfde Wasvengebied.

Alle buurtbewoners hebben gezien hoe het grasveld naast de Wasvenvijver is platgereden en bomen zijn omgehakt Hier komt de bouwweg naar de nieuwbouw achter het huidige Lorenz Casimir Lyceum. Bij de organisatie van dat nieuwbouwproject vorig jaar is besloten dat het gunstiger is dat het bouwverkeer door het natuurterrein heen rijdt. Zo heeft de school er minder last van en blijft het kunstgrasveld onaangetast.

Vanuit de buurt hebben meerdere mensen geconcludeerd dat een route via de noordzijde logischer en korter is. Al op de allereerste participatieavond ben ikzelf spontaan het podium opgesprongen en heb die voor de hand liggende suggestie gedeeld met de projectleider. Maar tegen die Noordroute leken er steeds onontkoombare bezwaren te zijn. Een aantal vastberaden liefhebbers van de Wasvennatuur lieten zich niet zo eenvoudig overtuigen en zijn een actiecomité begonnen. Dat was vorig jaar toen ik net voorzitter was geworden. In die hoedanigheid werd ik erbij geroepen.

Eerlijk gezegd maakte me het toen nog weinig uit of de bouwroute linksom of rechtsom naar de school zou gaan. Ik had vertrouwen in de grondigheid van de projectaanpak en wie ben ik om een afweging te maken tussen verkeersoverlast, ecologie en andere aspecten? Nu een jaar later kijk ik er totaal anders tegenaan. Ik ging vorig jaar nog argeloos gezellig koffie ging drinken bij de gemeente om over de opties te overleggen. Nu weet ik dat het slechts lege praatjes waren. Het besluit was al genomen voor die eerste participatiebijeenkomst op het lyceum. De participatie was enkel voor de vorm. Vandaar dat alle verslagen steeds werden aangepast, zodat ook dat er op papier netjes uitzag.

Wat ik in het echt meemaakte was minder. Het duurde vrij lang voor ik doorzag waar ik in betrokken was geraakt. Ik was een argeloze goedbedoelende betrokken burger, maar ik eindigde met een aantal andere mensen bij de rechtbank om een eerlijke afweging af te dwingen. Direct na Pasen kwam het bericht binnen dat onze inspanningen vergeefs waren. We zijn als leken behendig in een juridische strijd gedwongen, door professionals die leven van ons belastinggeld. We zijn handig uit de weg geruimd door bureaucraten, die een andere agenda hebben. Wat voor mij een incident was, blijkt standaardprocedure te zijn bij de gemeente. Dat is een bittere conclusie, ik heb nu het gevoel dat er samen met het Wasven gebied nog iets veel groters is opgeofferd: onze democratie.

Ik geloof nog steeds dat echt bewust slechte mensen extreem zeldzaam zijn, maar dat velen zich laten leiden door allerlei sprookjes omdat dat makkelijker is dan de waarheid onder ogen te zien. Ik heb zelf ook voor gewerkt voor bedenkelijke bedrijven met het smoesje/in de hoop dat ik ze tenminste hielp om beter te worden.
Ik vermoed daarom de de betreffende ambtenaren zichzelf ook prima kunnen uitleggen dat ze bezig zijn voor het algemene belang en dat het dus prima is als lastige burgers gepasseerd worden. Maar zoals gezegd dat is mijn persoonlijke hypothese.

Maar het is wel glashelder dat de gemeente haar standaard participatieprocedure op ons heeft toegepast: Gewoon een besluit nemen en de NYMBIES* negeren, uitputten of desnoods wegprocederen. (*Nymbie=Not In My Back Yard, een label voor mensen die iets niet in hun achtertuin willen.) Dat bleek uit wat de mensen van Stichting Beter Eindhoven ons vertelden. Zij schoten te hulp toen we ervoeren dat we niet verder kwamen, wat we ook deden. Overal in de stad volgt de zogenaamde participatie hetzelfde bedenkelijke patroon. In theorie wil de gemeente heel graag en oprecht dat wij burgers actief meedoen. Zo is er op 19 april een inspiratie- en netwerkevent over goede participatie in Eindhoven. In de praktijk gebeurt steeds wat wij hier hebben meegemaakt. Dus iets om rekening mee te houden als buurt.

Van de gemeente moeten we het voorlopig niet hebben, vrees ik. Het moet vooral van onszelf komen. En we kunnen het gelukkig ook zelf. Naar aanleiding van het bouwwegdrama had ik een ontmoeting met één van klimaatburgemeesters van Eindhoven, Judith Lammers. En zij is een rolmodel voor hoe je dat doet. Het geheim is vier letters groot: D O E N.

Via de klimaatburgemeester hoorde ik opnieuw over Adopteer een Straat. In plaats van mij af te vragen of het wel mag en of de gemeente het niet hoort te doen, heb ik vorige week een beetje bedeesd en beschroomd toch maar de twee hortensia’s geplant, die bij het uitruimen van het appartement van mijn overleden buurvrouw in de bosjes waren beland.

Dat is voor mij inspiratie om niet af te wachten tot een ander iets doet. Dus als jij ook een boomspiegel onder je hoede wilt nemen, laat dat dan weten. Want als er een bordje van Adopteer een straat in staat, laten de door de gemeentelijk ingehuurde schoffelaars jouw minituintje met rust.

Voor de buren met groter enthousiasme voor tuinieren, heb ik ook goed nieuws. Kees Grevenbroek liet me weten dat het achterste deel van de bolakker, die beheerd wordt door het Wasven Groendomein, amper wordt gebruikt. Dus als er buren zijn die interesse hebben om dichtbij een buurttuintje op te zetten, is daar zeker over te praten. Laat weten als je nieuwsgierig bent geworden.

Samenwerken voor beginners

Wat is nodig om mensen handig en doeltreffend te laten samenwerken? En hoe maak je talentvolle mensen samen nog probleemoplossender dan ze al in hun eentje zijn? Dat is een puzzel die me sinds een jaar bezighoudt. Dit stukje is een eerste oriëntatie op de vraag hoe we met de slimste mensen samen de complexe problemen kunnen tackelen waar we als mensheid voor staan.

Sinds een jaar beweeg ik me onder een groep mensen die leven in de marge van een specifieke bell curve, namelijk de zogenaamde hoogbegaafden. Dat is een relatief klein groepje, zo’n twee procent van de bevolking. Dit zijn mensen die onder andere slimmer zijn dan hun gemiddelde medemens.
Nu lijkt dat een luxeprobleem. Zoiets als een huis dat te groot is, maar waar je verder eigenlijk geen last van hebt. Maar in de praktijk blijkt het een stuk minder comfortabel. Direct na de eerste instinctieve overlevingsdrang hebben alle mensen een tweede behoefte die bijna even dringend is: Erbij horen, omgaan met soortgenoten die je kennen, herkennen en erkennen. En precies dàt is bij een hoogbegaafde helemaal niet vanzelfsprekend. Ze vallen vrijwel altijd buiten de groep, omdat ze als nogal apart worden ervaren. En als je tè anders bent, hoor je er instinctief niet vanzelf bij.
Dat komt doordat ze als kind al alles eerder begrijpen of aanvoelen en omdat ze aandacht en belangstelling hebben voor zaken die een gemiddeld mens weinig tot niets zegt. En juist omdat ze slimmer zijn enzo, hebben ze dat door en voelen ze zich niet echt opgenomen in het geheel. En dat voelt een mens. ‘Ik hoor er niet echt bij’ Die ervaring tekent vrijwel elke hoogbegaafde, met alle gevolgen van dien. Ze leven aan het randje van de bell curve en worden daardoor vaak letterlijk en figuurlijk excentriek.

Nu kun je denken: OK jammer, maar 2,3 procent van de bevolking is in Nederland toch bijna 400.000 personen. So what’s the problem? Verwante geesten genoeg. En vindbaar in tijden van internet!
Maar die 400.000 (de twee rechterkolommen van de curve) verschillen onderling net zo sterk als zwak begaafden verschillen van een gemiddeld persoon met een IQ van 100. (Peter Jordan legt hier uit hoe iemand met een IQ van 80 functioneert.) Dat verschil is ENORM. Plus dat voor deze hoogbegaafden dit soort verschillen zwaarder wegen. Men is op zoek naar iemand op gelijk niveau van denken, iemand die je ècht begrijpt… Door wie je je vanzelfsprekend begrepen voelt. Want dat is het instinctieve verlangen dat elk mens heeft. Dat is dan nog steeds zoeken naar een speld in een hooiberg hoogbegaafden. Dat kleine subgroepje van mensen van gelijk denkniveau omvat dan ook nog het hele scala aan leeftijdsverschillen, interesses, karakters en alle ander zaken die bepalen of mensen elkaar als partners of vrienden kunnen aanvaarden. Dat alles bij elkaar veroorzaakt een onvermijdelijke existentiële eenzaamheid bij hoogbegaafden.

Zo vinden hoogbegaafden zich begiftigd met talenten en potentieel in een wereld die daar weinig mee kan. En als je daar even over nadenkt, dan steekt het natuurlijk. Hier alleen al in Nederland lopen honderdduizenden briljante geesten rond, wiens creativiteit en probleemoplossend vermogen bijzonder gewenst is. Bijvoorbeeld om de uitdagingen van onze stuiptrekkende maatschappelijke systemen het hoofd te bieden.

Als je hoogbegaafden bij elkaar brengt, dan gebeurt er iets wat heel begrijpelijk is, maar ongewenste effecten kan hebben. Mensen kunnen, bij gebrek aan keus, ontberingen en tekorten een leven lang verdragen. Zo dragen veel hoogbegaafden ook hun lot. Maar als er dan eindelijk, eindelijk! een eind aan komt, is een ontlading van alle pijn en ellende een onvermijdelijk en natuurlijk effect. Wat zien we dus bij HB(HoogBegaafden) bijeenkomst? Iedereen klaagt steen en been over hoe het is om hoogbegaafd te zijn. En vrijwel niemand heeft – om dezelfde reden – de ruimte en aandacht om dat met oprechte aandacht aan te horen. Als dit patroon niet (h)erkend en gehanteerd wordt, wordt het samenzijn van HB-ers een deprimerende ervaring en valt het gezelschap uiteen voordat het echt gevormd is. De hoogbegaafde, gewend aan onbegrip en ‘mismatch’, concludeert dat hij/zij zoals gewoonlijk ook hier niet bij past en haakt af.

Ik vermoed nu dat dit probleem (eens onderkend) te vermijden is met een goede voorbereiding en organisatie. Maar dat heb ik in de praktijk nog niet meegemaakt. En ik heb het zelf ook nog nooit serieus geprobeerd. Ik begin daar nu – al schrijvend – pas hardop over na te denken. Gelukkig heb ik volgende week een afspraak met Noks Nauta, die hierover met mij wil praten om er een stukje over te schrijven. Dat is in feite een eerste mooie kleinschalige oefening in het soort samenwerking waar ik op hoop. Want hoe mooi zou het zijn als die briljante geesten samen de natuurlijke denktank van Nederland zouden vormen?

High level think tank

De bouwweg vooruit?

Samenwerken alvorens te besluiten

Afgelopen week stond in het teken van het escalerende conflict tussen het Actiecomité en de Gemeente Eindhoven. De manier waarop de gemeente met voldongen feiten regeert en haar burgers niet serieus neemt zet veel kwaad bloed en zet het concept democratie feitelijk bij het oud vuil. Bij mij groeide de onvrede over het gebrek aan constructieve vooruitgang in dit dilemma. Maandag en dinsdagochtend ben ik vroeg opgestaan om de eventuele kapwerkzaamheden voor te zijn. Maar terwijl ik weer even thuis was voor mijn ontbijt, is rond half acht de eerste eik al omgegaan. De aanpak wordt sindsdien steeds harder en beschadigt en polariseert vooral.
De rest van de week heb ik me vooral ingezet om met betrokkenen te kijken hoe we hier ondertussen wel uitkomen. Ik ben eerst met Rector Rob van het LCL gaan praten. En heb zodoende ook Projectleider John weer gezien en later ook nog Conrector Yvonne aangehoord. Deze zaterdag stond ik met buurvrouw Tonnie op het plein om met buurtbewoners te praten. Hans van SBE en Buurman Paul kwamen op en gegeven moment ook. Beiden zijn deskundig en actief in het Actiecomité en ik heb ze daarom uitgenodigd om met mij naar het schoolterrein te gaan om te bekijken wat in de actuele context een verstandige weg vooruit is. Dat was leuk en zinvol. Aanstaande dinsdag gaat Actievoerder Annejet ook op het terrein kijken en het plan is om dat een week later ook te doen met onze klimaatburgemeester.

Hieronder analyseer ik de huidige stand van zaken en deel ik mijn perspectief op een weg uit de impasse.

Wat nu? De bouwweg-impasse van half maart

Op dit moment liggen de voorbereidingen voor 15 miljoen kostende de bouw van het nieuwe LCL stil. Het College van de gemeente volhardt in haar toondove handelswijze en probeert met juridische machtsmiddelen de impasse te doorbreken. De enige weg vooruit die niet nog meer ten koste gaat van het al zeer beschadigde vertrouwen in de overheid is door als nog te doen wat in het begin nodig was: Samenwerken alvorens te besluiten. Er zijn prima methoden om dat proces in alle openbaarheid en eensgezindheid te laten plaatsvinden.
Hieronder ga ik verder in op deze punten.

Op dit moment liggen de voorbereidingen voor 15 miljoen kostende de bouw van het nieuwe LCL stil.

Dat is naar aanleiding van de juridische obstakels van het Actiecomité. De echte oorzaak is echter de onwil/onkunde van de gemeente om volwassen met haar oprecht betrokken burgers om het gaan. In plaats van alle betrokken burgers om deze mooie en door iedereen gedragen intentie te verzamelen, heeft zij er (om financiële of gemakzuchtige) redenen ervoor gekozen om eenzijdig te bepalen wat haar het beste uitkwam en vervolgens deze voorkeur met alle middelen door te zetten. De gekozen zuidelijke bouwroute lag al vast in de aanvragen Omgevingsvergunning (?+dd) ruim vóórdat de eerste informatie-avond met de buurt werd gehouden. Op die avond is door mij meteen een voor de hand liggend en redelijk noordelijk alternatief voorgesteld. Deze werd meteen afgedaan als onhaalbaar en vooral: onbetaalbaar. De zuidelijke ‘Verlengde Ceramlaanroute’ was en bleef de bouwroute. In de loop van de ontwikkelingen komen steeds meer mensen middels gezond verstand en nadere bestudering uit op hetzelfde idee. Toch wil de gemeente er niet serieus naar kijken.

Alle onderzoeken die dat later wel lijken te doen zijn zodanig geframed, beperkt of geformuleerd dat de zuidelijke route de minst slechte keus was. Bij het allerlaatste gemeentelijke aanbod in die zin was het wantrouwen bij de andere betrokkenen inmiddels zo groot dat de gemeente (samen met het LCL) zelf deze exercitie heeft gedaan. Uiteraard met dezelfde uitkomst.

Het College van de gemeente volhardt in haar toondove handelswijze en probeert met juridische machtsmiddelen de impasse te doorbreken.

Dit vindt zijn oorzaak in hoe wij onszelf laten besturen door anderen. En wel middels een steeds meer vastlopend systeem van verdeel en heers. Door een op zich zelf gerichte bestuurscultuur, dat feitelijk wordt geregeerd door het imago, eigenbelang en de herverkiesbaarheid van de politici met enkel oog voor de korte termijn. (Ik kan voorbeelden geven). De bureaucratie staat primair ten dienste van deze politieke cultuur. De uitvoeringsorganisaties worden op hun beurt middels uitgebreide administratieve controle ‘marktconform’ afgerekend op harde meetbare kwantitatieve criteria.

De enige weg vooruit die niet nog meer ten koste gaat van het al zeer beschadigde vertrouwen in de overheid is door alsnog te doen wat in het begin nodig was: Samenwerken alvorens te besluiten.

Dat kan enkel met z’n allen aan tafel te gaan zitten en in alle vrijheid samen te werken aan een bevredigende oplossing, inclusief een oplossing voor de reeds aangerichte schade: Aan de natuur en aan het vertrouwen van de burger

Er zijn prima methoden om dat proces in alle openbaarheid en eensgezindheid te laten plaatsvinden.

De visie en intentie van de Gemeente over een inclusieve creatieve regeneratieve klimaatneutrale stad is een prima uitgangspunt. (Ik noem als voorbeeld van een methode Design Thinking omdat dat mijn vak is.)

Samen is best makkelijk

Er is in onze buurt eigenlijk geen duidelijke plek waar we elkaar spontaan kunnen tegenkomen. In de galerijflat zie zie je buren enkel als je het gebouw binnenkomt of uitgaat. Je ontmoet elkaar vooral in het trappenhuis of de lift. En dat is meestal op een onhandig moment dat je net geen tijd hebt.
De huizen zijn ook meer ontworpen op privacy dan op onderling samenzijn. Het buurthuis Oude Raadhuis, hoe mooi ook, staat eigenlijk niet midden in onze buurt (zoals ik dat beleef). Het plein zie ik als centrum van dit Beauregard buurtje.

Dus als eerst stap naar een meer levendig plein heb ik op de jaarvergadering van onze bewonersvereniging Beauregard afgelopen februari een toezegging gedaan: Ik ga op de eerste zaterdag van de maand op het plein staan, voor iedereen die een kopje koffie wil of iets wil delen, vragen of wat dan ook. Ik verwachtte er weinig van, maar het was het enige dat ik kon verzinnen en zeker ook kon laten gebeuren.

Dus die zaterdag op tijd uit bed en bij Henk een thermoskan en een sta-tafel geleend. Uit de rolcontainer met buurtspullen. Ik ben gewend dat ik alles alleen doe, maar ik ben die dag blij verrast met het genoegen van goede buren! Henk en zijn zoon David hielpen meteen mee de spullen op het plein te zetten. Tammy was al naar de Jumbo voor de koffiemelk die ik was vergeten.

Ik had me mentaal voorbereid op een uurtje op m’n telefoon kijken, maar dat verliep prettig anders. Andere kinderen kwamen op de ‘drukte’ af, soms met hun ouders in het kielzog. Ik leerde buren kennen die ik nog niet eerder had gezien. Zo stonden we met ongeveer een man of twaalf te kletsen op het plein, met een troep spelende kinderen om ons heen. Yolanda ging koffie bijzetten vanwege het onverwachte succes.

Na ongeveer anderhalf uur kwam het zoetjesaan tot een eind. Allee deelnemers tevreden met de spontane ontmoeting en gesprekken. Ik ben in de dagen erna ( en ook op de buurt-app Beauregard Social) nog regelmatig aangesproken door mensen: Wat was er te doen op het plein? en Volgende keer kom ik ook!

Kortom dit simpele experiment wat -zeker gezien de eenvoud – een verrassend succes. Dat ga ik zeker herhalen. De eerste zaterdag van april is op 1 april. Desondanks ga ik serieus nog een keer met koffie op het plein staan. In de hoop dat nu IEDEREEN naar buiten komt. De winter is voorbij en als we het samen doen, gaan we de mooiste zomer tegemoet. Zet het alvast in je agenda: Pleinkoffie. 🙂

Ik vermoed dat veel mensen het al spontaan aanvoelen; we zijn eigenlijk groepsdieren en vinden gezelschap instinctief heel gezellig. Die waarheid als een koe is ook wetenschappelijk onderzocht en bevestigd: Positieve relaties zorgen ervoor dat je langer en gelukkiger leeft.
Als je me niet gelooft mag je het zelf nalezen in deze Engelse studie van de Harvard Universiteit.

Leiderschap corrumpeert

Leiders krijgen of nemen de macht in handen. Maar het is algemeen bekend en door de geschiedenis bewezen dat macht corrumpeert. Dus Leiderschap corrumpeert en het zijn zeldzaam sterke schouders die daartegen bestand zijn. Toch blijft de roep om leiderschap terugkeren. Het is dan ook een verleidelijke droom: Iemand anders, groter en sterker, leidt jou naar een betere toekomst…

Ik wil hier binnenkort uitgebreider ingaan op de achterliggende oorzaken van deze dynamiek tussen autonomie en volgzaamheid. Deze post wordt geleidelijk uitgebreid…